تصویبنامه مصوب جلسه مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۱۲ هیات وزیران درخصوص "آیین نامه اجرایی قانون تعاونی نمودن تولید و یکپارچه شدن اراضی" طی نامه شماره ۳۰۵۸۲ مورخ ۱۴۰۰/۰۳/۲۲ توسط معاون اول رییس جمهور ابلاغ شد.
وزارت جهادکشاورزی- وزارت نیرو
سازمان برنامه و بودجه کشور
هیئت وزیران در جلسه ۱۲/۳/۱۴۰۰ به پیشنهاد وزارتخانههای جهادکشاورزی و نیرو و به استناد تبصره اصلاحی ماده (۱) قانون تعاونی نمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی – مصوب ۱۳۹۳-،
آییننامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی قانون تعاونی نمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی
ماده ۱- به وزارت جهادکشاورزی اجازه داده میشود با رعایت حدنصاب فنی و اقتصادی اراضی، موضوع ماده (۱) قانون جلوگیری از خردشدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی، اقتصادی – مصوب ۱۳۸۵-، در مناطقی که بر اساس موافقت صاحبان حداقل دو سوم اراضی موردنظر اعضای شرکت تعاونی تولید روستایی و سایر کشاورزان برنامه یکپارچهکردن اراضی زراعی و حائز شرایط و نتایج مطالعات امکانسنجی، مناسب تشخیص داده شود، برنامه تعاونی نمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی را اجرایی نماید.
تبصره - برنامه تعاونینمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی مشتمل بر مجموعه‌ای از اقدامات فنی و اجرایی است که توسط وزارت جهادکشاورزی به منظور بهرهبرداری جمعی و گروهی از منابع، عوامل تولید و اعمال مدیریت یکپارچه آب و کشاورزی در قالب سازوکارهای مشارکتی نظیر گروههای همآب، یکجا کِشتی و مدیریت یکپارچه تولید با هدف تسهیم منافع به نسبت منابع، کار، سرمایه و یکپارچهشدن قطعات اراضی در حوزه عمل شرکت تعاونی تولید روستایی به اجرا درمی‌آید.
ماده ۲- وزارت جهادکشاورزی موظف است به منظور بهرهبرداری مناسب از منابع آب و خاک و افزایش بهرهوری، برنامه تعاونی نمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی را در قالب فرآیندهای زیر به اجرا درآورد:
۱- حمایت از تشکیل شرکتهای تعاونی تولید روستایی (مطالعات امکانسنجی و بسترسازی اجتماعی).
۲- استقرار و توانمندسازی شرکتهای تعاونی تولید روستایی از طریق مطالعات اجرایی شامل تجهیز و نوسازی اراضی، تأمین زیرساختهای عمومی، تسطیح و یکپارچهسازی، اجرای عملیات آب و خاک، احداث شبکههای آبیاری و زهکشی، توسعه روشهای نوین آبیاری، تشکیل گروههای همآب و کمک به استقرار مدیریت مشارکتی منابع آب، ارایه کمکهای فنی، مهندسی و مشاورهای، آموزش و توانمندسازی اعضا، ارکان شرکت و بهرهبرداران اراضی حوزه عمل شرکت.
۳- حمایت از توسعه و پایداری شرکتهای تعاونی تولید روستایی از طریق کمک به توسعه و تکمیل زنجیره ارزش محصولات کشاورزی، توسعه و تکمیل کسب و کارهای کشاورزی و کشاورزی قراردادی، تجاریسازی فعالیتها، بهکارگیری سامانه هوشمند، نوین و دانشبنیان.
تبصره ۱- وزارت جهادکشاورزی مکلف است در صورت وجود متقاضیان واجد شرایط، پس از انجام بررسی و تأیید، کلیه اقدامات، عملیات و اعتبارات ذیل برنامههای اجرایی خود را با رعایت حق تقدم فرآیندها و تکالیف موضوع این ماده، برنامهریزی و اجرا کند.
تبصره ۲- دستورالعمل اجرایی این ماده شامل نحوه و میزان حمایتها و مشوقهای لازم، در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط ظرف دو ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه، توسط وزارت جهادکشاورزی با هماهنگی وزارت نیرو تهیه و پس از تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور توسط وزیر جهادکشاورزی ابلاغ میگردد.
ماده ۳- وزارت جهادکشاورزی مکلف است همهساله منابع لازم برای اجرای این آییننامه را جهت درج در لایحه بودجه سنواتی در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط، پیشبینی و به سازمان برنامه و بودجه کشور پیشنهاد نماید.
ماده ۴- شرکت تعاونی تولید روستایی میتواند رأساً بر حسب ضرورت و با موافقت کشاورزان، عملیات کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی را در تمام یا قسمتی از اراضی آنان انجام دهد و یا اجرای تمام یا قسمتی از برنامه را با موافقت اعضای ذینفع، تحت نظارت خود به گروهی از اعضا و یا اشخاص حقیقی و حقوقی واگذار کند. همچنین شرکت میتواند در صورت لزوم اراضی اشخاصی را که عضو شرکت نیستند، اما اراضی آنان در حوزه عمل شرکت قرار دارد، برای اجرای فعالیتهای تولیدی و کشاورزی خریداری و یا اجاره نماید.
تبصره- به منظور جلوگیری از هرگونه کمبود و فزونی محصولات کشاورزی، شرکتهای تعاونی تولید روستایی مکلفند عملیات تولید محصولات را در چهارچوب سیاستها و برنامه سراسری کشت که وزارت جهادکشاورزی همهساله در شهریور ماه ابلاغ میکند، انجام دهند.
ماده ۵- بهکارگیری نیروی انسانی تماموقت و نیمهوقت و پرداخت حقوق یا اجرت ماهیانه یا به صورت روزمزد توسط هیئت مدیره شرکت تعاونی تولید روستایی در صورت ضرورت و با رعایت مقررات مربوط برای انجام امور تخصصی، فنی و یا کارگری مجاز است. مدیران عامل این شرکتها باید به صورت تماموقت از میان فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی و بالاتر در رشته‌های کشاورزی و یا مرتبط با فعالیت این شرکتها انتخاب شوند.
ماده ۶- وزارت جهادکشاورزی مکلف است در راستای تحقق قانون اجرای سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی نسبت به واگذاری وظایف تصدی‌گری خود در زمینه‌های اجرای عملیات آب و خاک، فعالیتهای زراعی و باغی، حفظ نباتات، ماشینی کردن (مکانیزاسیون)، تولید، تأمین و توزیع نهاده‌ها، خرید و فروش محصولات کشاورزی، ترویج و انتقال یافته‌ها، خدمات فنی و مهندسی و مشاورهای به شرکتهای تعاونی تولید روستایی در حوزه عمل خودشان اقدام نماید.
ماده ۷- وزارت نیرو موظف است به منظور ارتقای کارایی و بهرهوری آب کشاورزی، اعمال مدیریت صحیح در جهت استقرار نظام بهرهبرداری مناسب و تحقق مدیریت مشارکتی آب کشاورزی در حوزه عمل شرکتهای تعاونی تولید روستایی، اقدامات زیر را انجام دهد:
۱- تحویل حجمی آب در شبکههای آبیاری، زهکشی و منابع آب زیرزمینی در چهارچوب الگوی کشت منطقه تا سقف پروانه بهرهبرداری.
۲- واگذاری وظایف مدیریت توزیع، بهرهبرداری، نگهداری و حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی، تأسیسات و شبکههای آبیاری، زهکشی و جمع‌آوری هزینهها و نیز سایر وظایف تصدی‌گری به شرکتهای تعاونی تولید روستایی مشروط به وجود توانمندی‌ها و ظرفیت‌های لازم مورد تأیید وزارت نیرو در این شرکتها در چهارچوب مقررات موجود.
تبصره- وزارت نیرو مکلف است در قبال خرید خدمات مربوط به تعمیر، نگهداری، حفاظت و بهرهبرداری از منابع آب و تأسیسات شبکههای آبیاری و زهکشی اصلی مجراها (کانالهای) درجه (۱) و (۲)) و وصول آببها از مشترکان، تا سی و پنج درصد (۳۵%) از آببهای دریافتی و واریزی به حساب تمرکز وجوه شرکت آب منطقه‌ای نزد خزانهداری کل کشور را جهت پایدارسازی تعاونیهای تولید روستایی طرف قرارداد در چهارچوب مفاد قرارداد فیمابین از محل اعتبارات مصوب مربوط به آنها پرداخت نماید.
۳- رفع نواقص و بهسازی شبکههای آبیاری و نصب سامانههای واپایش (کنترل) و اندازهگیری به منظور تحویل حجمی آب در منابع آب سطحی.
۴- واپایش (کنترل) و نظارت بر فرآیند تجهیز چاههای کشاورزی به ابزار اندازهگیری .
۵- تعیین نحوه استفاده و برداشت منابع آب با توجه به ضوابط موجود.
ماده ۸- شرکتهای تعاونی تولید روستایی موظفند الگوی کشت و مصرف بهینه آب براساس مصوبات کارگروه ملی سازگاری با کمآبی و سیاستهای اجرایی وزارت جهادکشاورزی برای آن منطقه تا سقف پروانه بهرهبرداری آب صادرشده توسط وزارت نیرو را رعایت کنند.
ماده ۹- وزارت جهادکشاورزی موظف است به منظور نهادینهنمودن مشارکت بهرهبرداران و اعمال مدیریت یکپارچه و مشارکتی در کلیه مراحل مطالعه، طراحی، اجرا و پذیرش مسئولیت بهرهبرداری و نگهداری تأسیسات و شبکههای آبیاری و زهکشی قبل از ایجاد سازه تأمین آب و شبکههای آبیاری و زهکشی و تخصیص آب توسط وزارت نیرو نسبت به ایجاد و ساماندهی الگوی مناسب نظامهای بهرهبرداری با همکاری وزارت نیرو اقدام نماید.
ماده ۱۰- به منظور حمایت از تعاونیهای تولیدی روستایی، وزارت جهادکشاورزی و سازمان‌ها و شرکتها و مؤسسات تابع می‌توانند امکانات مازاد خود را در حوزه عمل شرکتهای تعاونی تولید روستایی شامل خودروی سبک و سنگین، ماشین‌آلات کشاورزی، ساختمان، انبار و تأسیسات کارگاهی در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط در اختیار شرکتهای مذکور قرار دهند.
ماده ۱۱-در صورتی که شرکتهای تعاونی تولید روستایی براساس مندرجات این آییننامه متعهد به اجرای برنامه تعاونیکردن تولید و یکپارچهسازی اراضی شوند، در صورت انتقال مالکیت زمین یا فوت کشاورز عضو شرکت تعاونی تولید روستایی، انتقالگیرنده یا ورثه قانونی متوفی موظف به تبعیت از برنامه تعاونینمودن تولید و یکپارچهسازی اراضی و مصوبات قبلی مجمع عمومی و هیئت مدیره شرکت می‌باشند. بقای تعهدات مالک ناشی از برنامه تعاونی نمودن تولید و یکپارچهسازی اراضی در صورت انتقال قهری یا ارادی زمین و انتقال این تعهدات به انتقالگیرنده، به عنوان یکی از مندرجات قرارداد یا تفاهمنامه میان وزارت جهادکشاورزی و مالکان زمین درج میشود.
ماده ۱۲-شرکت تعاونی تولید روستایی موظف است سود ناشی از درآمد اراضی دایر و بایر و موات و مسلوبالمنفعه متعلق به دولت را که حق بهرهبرداری از آنها بر اساس ماده (۳) اصلاحی قانون تعاونینمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی توسط وزارت جهادکشاورزی در اختیار شرکت قرار داده میشود، با مجوز وزارت جهادکشاورزی و تا سقف مجوزهای تخصیص آب وزارت نیرو برای تقویت امور زیربنایی، تکمیل زنجیره تولید، سرمایه‌گذاری و همچنین آموزش حرفه‌ای اعضا به‌کار گیرد.
ماده ۱۳-در پایان هر سال پس از انجام حسابرسی سالانه و کسر کلیه هزینهها و استهلاکات، ذخایر، کسور قانونی و سود سهام، مابقی درآمد خالص حاصل از عملیات تولیدی و خدماتی شرکت بر اساس مقررات و اساسنامه شرکت تعاونی تولید روستایی به نسبت سهم اعضا بین آنها تقسیم خواهد شد.
ماده ۱۴- شرکتهای تعاونی تولید روستایی می‌توانند در چهارچوب قوانین و مقررات مرتبط، اتحادیه‌های تعاونی تولید روستایی را تأسیس کنند.
ماده ۱۵- وزارت جهادکشاورزی مکلف است برنامه و گزارش عملکرد این تصویبنامه را به صورت سالانه به سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال نماید.
ماده ۱۶- آییننامه اجرایی قانون تعاونینمودن تولید و یکپارچهشدن اراضی در حوزه عمل شرکتهای تعاونی روستایی مصوب ۹/۵/۱۳۵۰ لغو میشود.
اسحاق جهانگیری
معاون اول رییس جمهور